Fytotherapie (kruidengeneeskunde)

De term fytotherapie is afgeleid van “fytos”, dat plant en “therapeia”, dat behandeling betekent. Fytotherapie (kruidengeneeskunde) is dus het gebruik maken van planten en kruiden om ziekten te behandelen. De belangrijke criteria van fytotherapie zijn de kwaliteit, de werkzaamheid en de veiligheid van de plant en de bereidingen.

Geschiedenis

Als we terugblikken op de geschiedenis, dan zien we dat het gebruik van kruiden en planten eigenlijk zo oud is als de mensheid zelf; kruidengeneeskunde is de oudste geneeswijze die er is. Het werd al ver voor onze jaartelling gebruikt door de Egyptenaren, Grieken en Chinezen, met preventieve en curatieve doeleinden. De opgedane kennis over de therapeutische eigenschappen van planten en kruiden, werd aanvankelijk doorgegeven van generatie op generatie en later vastgelegd in boeken. In Nederland kwam de kruidengeneeskunde pas vanaf de Middeleeuwen volop in de belangstelling, met name in de kloostertuinen werden vele geneeskrachtige kruiden verbouwd. Door de eeuwen heen heeft de toepassing hiervan een schat aan informatie opgeleverd, waardoor de betrouwbaarheid en effectiviteit een zeer hoog niveau hebben bereikt. Paracelsus (arts, apotheker, natuuronderzoeker en theoloog), kan als de grondlegger van de moderne kruidengeneeskunde worden beschouwd. Door distillatie probeerde hij het aftreksel van de plant van de onbruikbare bestanddelen te scheiden, om zo de pure werkzame ingrediënten te krijgen. Op deze manier ontstonden de eerste alcoholhoudende plantenextracten. Een stelling van Paracelsus was “dat alle dingen vergif zijn, dat er niets is zonder gif, en dat uitsluitend de dosis bepaalt of iets vergif is of niet”.

Plantaardige geneesmiddelen kunnen uit verschillende delen van de plant worden verkregen: uit de bloem, het blad, de stengel of de wortel. In de fytotherapie worden alleen de mildwerkende kruiden gebruikt. Wanneer een kruid van nature toxische inhoudsstoffen bevat, zal de concentratie in het geneesmiddel altijd zo zijn aangepast dat de werking efficiënt en mild is (over het algemeen is de werking van kruiden milder dan de werking van synthetische geneesmiddelen). Door het groot aantal werkzame stoffen in één kruid, bezitten zij een zeer algemene werkzaamheid waardoor zij in staat zijn om meerdere orgaansystemen te beïnvloeden. Doordat de hele plant wordt gebruikt, is de werking optimaal, waardoor bijwerkingen niet of nauwelijks voorkomen. Fytotherapie is hierdoor zeer geschikt voor het gehele gezin, van opgroeiende kinderen tot de oudere mens.

Kruiden kunnen gebruikt worden:

• ter herstel en handhaving van het evenwicht
• voor functieverbetering, hierbij richten we ons niet direct op de klacht zelf, maar op inwerking op verstoorde achterliggende functies of organen
• voor een directe werking op de klacht zelf
• voor verbetering van de stofwisseling en vooral op de uitscheiding van afvalstoffen
• als voedingsmiddel ter aanvulling van bestaande tekorten.

Veilig omgaan met kruiden

Voordat een plantaardig geneesmiddel op de markt wordt gebracht, moet het eerst worden onderworpen aan verschillende onderzoeken. De werking van kruiden wordt verklaard door de biologische activiteit van hun belangrijkste inhoudsstoffen. Sommige kruiden kunnen bij bepaalde aandoeningen beter niet ingezet worden, of dienen niet te lang gebruikt te worden, vanwege de mogelijke interacties (wisselwerking) bij gelijktijdig gebruik van sommige geneesmiddelen. Dit zou kunnen leiden tot een veranderde werkzaamheid van het geneesmiddel omdat bijvoorbeeld het kruid direct kan reageren met de stof in het medicijn. De werking van het medicijn zou te sterk kunnen worden of het kruid kan de wijze beïnvloeden waarop het geneesmiddel door het lichaam wordt gebruikt, enz. Naast al de goede eigenschappen is fytotherapie dus niet altijd onschuldig. Daarom is het van belang dat u een persoonlijk deskundig advies vraagt als u met kruiden behandeld wenst te worden, teneinde uw lichaam geen schade toe te brengen. Reguliere medicijnen kunnen echter niet zo maar vervangen worden door geneeskrachtige planten. Dit moet u altijd eerst bespreken met uw arts. In de brochure “Fytotherapie, over de kracht van kruiden”, kunt u meer informatie vinden over het gebruik van kruidengeneeskunde.

Behandeling

In een eerste vraaggesprek zullen uw klachten uitgebreid aan de orde komen. Tevens zullen diverse diagnosetechnieken toegepast worden, zoals bijvoorbeeld de (Chinese) pols- en tongdiagnostiek, (zie bij Acupunctuur) en oogdiagnostiek. Een eerste consult duurt ongeveer 1½ uur. Na dit gesprek wordt een diagnose gesteld en een behandelplan voorgelegd. Er kan gekozen worden voor een standaard fytotherapeutica (bijvoorbeeld een tinctuur of in tabletvorm). Het is echter ook mogelijk om een recept voorgeschreven te krijgen die op uw persoonlijke klachten zijn afgestemd. Niet iedereen vertoont immers dezelfde verschijnselen bij eenzelfde klacht. Dit recept geef ik dan door aan de NatuurApotheek, die het vervolgens maakt. De NatuurApotheek is een erkende apotheek, waardoor hun bereidingen voldoen aan de eisen die de geneesmiddelenwet stelt aan farmaceutische producten. Een vervolgafspraak vindt ongeveer na 4 tot 6 weken plaats. Tijdens dit consult worden de bevindingen gedeeld en een voorstel gedaan over de eventuele vervolgstappen.

Oogdiagnostiek

Oogdiagnostiek is het herkennen van huidige en vroegere aandoeningen door middel van veranderingen in het regenboogvlies (de iris) van het oog. Het is dus geen therapie, maar een diagnosetechniek. De oogdiagnose heeft vooral haar waarde als functiediagnose. Ieder orgaan heeft normaal gesproken zijn vaste plaats in de iris van een of beide ogen. De werking, de defecten en de zwakheden van de organen kunnen uit de iris worden waargenomen. Niet altijd exact, maar meestal wel in aanleg. Daarbij is van belang om het constitutietype van de patiënt te bepalen. De constitutie bepaalt de aanleg voor bepaalde ziekten en aandoeningen, het geeft een richtlijn over hoe het lichaam over het algemeen reageert. Daarnaast kan in de orgaanvelden van de iris worden gekeken naar eventuele latente aandoeningen.